Uprawa roślin w międzyplonach
Artykuł dotyczy uprawy roślin w międzyplonach jako naturalnego sposobu przeciwdziałania negatywnym skutkom intensywnej produkcji roślinnej na środowisko glebowe. Międzyplon to roślina lub mieszanka roślin uprawiana pomiędzy głównymi plonami, której celem jest wzbogacenie gleby w substancje organiczne, poprawa jej struktury, zwiększenie pojemności wodnej, ochrona przed erozją oraz korzystny wpływ na mikrobiologię gleby. Rośliny międzyplonowe pobierają pozostawione składniki pokarmowe z pola, magazynują je, a po rozłożeniu udostępniają roślinom następnej uprawy. Szczególnie ważne są gatunki bobowate, które wiążąc azot atmosferyczny, wzbogacają glebę w ten pierwiastek, co obniża konieczność stosowania nawozów mineralnych. Międzyplony mają również działanie fitosanitarne, ograniczając rozwój patogenów i szkodników, a także konkurując z chwastami.
Kluczowe aspekty uprawy międzyplonów to wybór gatunków, które charakteryzują się szybkim wzrostem, rozbudowanym systemem korzeniowym i odpornością na warunki pogodowe. Wyróżnia się międzyplony letnie, ozime, wiosenne oraz wsiewki śródplonowe, które można stosować w różnych terminach i celach. Dobór gatunków zależy od wymagań glebowych, wilgotnościowych, długości okresu wegetacji i przeznaczenia, np. na paszę lub na poprawę warunków glebowych. Mieszanki międzyplonowe powinny zawierać od 2 do 4 gatunków, z czego jeden jest gatunkiem dominującym. W uprawie istotne jest właściwe przygotowanie stanowiska, jego orka i wałowanie, szczególnie na glebach ciężkich.
Podano przykłady plonów różnych gatunków roślin międzyplonowych w formie świeżej i suchej masy oraz wpływ ich stosowania na plony roślin głównych. Artykuł uwzględnia także potencjalne problemy związane z uprawą międzyplonów, takie jak spadek wilgotności czy zachwaszczenie, które mogą wymagać odpowiednich zabiegów agrotechnicznych. Całość podkreśla rolę międzyplonów jako ekologicznego i ekonomicznego narzędzia poprawy jakości gleby i plonowania, a także ochrony środowiska rolniczego.
Uprawa roślin w międzyplonach (pl)
Kraje docelowe: Polska
Kluczowe punkty
- Uprawa roślin w międzyplonach poprawia stan gleby i plonowanie roślin głównych
- Międzyplony pełnią funkcje środowiskowe, takie jak zwiększanie substancji organicznej, poprawa struktury gleby, aktywności mikroorganizmów oraz magazynowanie składników pokarmowych, co przekłada się na wyższe plony głównych upraw.
- Rośliny bobowate w międzyplonach dostarczają znaczną ilość azotu naturalnie, co wpływa korzystnie na jakość i plonowanie roślin następczych
- Uprawa gatunków takich jak facelia, łubin czy seradela w międzyplonach może wnosić od 60 do nawet 180 kg/ha azotu, przyczyniając się do redukcji potrzeb stosowania nawozów sztucznych.
- Dobór gatunków i fazy rozwojowe roślin jest kluczowy dla skuteczności międzyplonów
- Młode rośliny zawierają więcej azotu i rozkładają się szybciej, a ich efektywność zależy także od rodzaju gleby, warunków pogodowych oraz właściwego doboru mieszanki gatunków do określonych warunków.
- W warunkach suchych należy ostrożnie podchodzić do uprawy międzyplonów ozimych i wiosennych
- Uprawa tych roślin może prowadzić do przesuszenia gleby i obniżenia plonów roślin głównych, szczególnie jeśli występują warunki niedoboru wody, choć z drugiej strony zwiększa to pojemność wodną gleby po rozkładzie biomasy.
- Wybór gatunków do międzyplonów powinien uwzględniać wymagania glebowe, wilgotnościowe i termiczne
- Na glebach lekkich preferowane są: łubin żółty, facelia, seradela, natomiast na cięższych: groch, rzodkiew oleista, słonecznik; istotne jest również dostosowanie do dostępności materiału siewnego i kosztów.
- Stosowanie mieszanek międzyplonowych jest zalecane na glebach lekkich, a czysty siew na cięższych
- Mieszanki pozwalają lepiej dostosować rośliny do specyficznych warunków stanowiska, co poprawia ich efektywność i ogranicza ryzyko zachwaszczenia czy nieprawidłowego rozwoju.
Źródła
- Uprawa roślin w międzyplonach - 2023-07-15 - https://www.agropolska.pl/uprawa/uprawa-roli/uprawa-roslin-w-miedzyplonach,596.html
